ABU-directeur Jurriën Koops
Risicogroepen zoals ouderen en laagopgeleiden hebben te weinig zekerheid vanwege de opkomst van ongereguleerde flexibiliteit op de arbeidsmarkt.
,De arbeidsmarkt is volledig uit balans. Het aantal tijdelijke en nuluren contracten is inmiddels verviervoudigd. Als dit niet stopt, ontstaan er straks twee tot drie arbeidsmarkten”, waarschuwt Koops. ,,Mensen die een verkeerde opleiding hebben gekozen, laagopgeleiden, werknemers waar risico’s aan kleven. De meest kwetsbare mensen die ik de meeste zekerheid toe wens, hebben de minste zekerheid. En andersom hebben de minst kwetsbare mensen de meeste zekerheid.”
De ABU-directeur constateert dat de doorstroming van een flexibel naar een vast contract de afgelopen decennia is afgenomen. ,,Dat heeft onder meer te maken met de crisis, maar ook omdat het vaste contract ingewikkeld en risicovol is en daardoor dus minder aantrekkelijk voor werkgevers. Veel bedrijven kiezen daarom voor flexibele arbeid”
Koops ziet dat steeds meer werkgevers zo goedkoop mogelijk personeel inhuren. ,,Als uitzendsector hadden we vroeger vooral te maken met HR-managers, maar tegenwoordig zijn dat vooral inkopers die ook de glazen en paperclips inslaan. Zij selecteren vooral op prijs en hebben genoeg mogelijkheden. We moeten juist af van concurrentie op prijs.”
De doorgeslagen flexibilisering op de arbeidsmarkt vormt al langer een heet hangijzer. Vakbonden en werkgevers hebben op centraal niveau geprobeerd een oplossing te vinden voor het probleem, maar kwamen er na veertien maanden onderhandelen niet uit.
Volgens Koops zijn de sociale partners zich wel degelijk bewust van de problematiek. ,,Maar als het eenmaal op details aankomt, komen de partijen er niet uit. Maar vakbonden en werkgevers moeten niet te ver vooruit kijken, ze moeten in stapjes overleggen en de pijn verdelen.”
De flexibilisering zet ondertussen onverminderd door. Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat er momenteel bijna twee miljoen mensen zijn met een flexibel arbeidscontract en meer dan 1,4 miljoen zelfstandigen.
Koops vindt dat de discussie te veel over de verhouding tussen vast en flex gaat. De ABU-directeur stelt verder dat het vaste contract te vaak als heilig wordt gezien. ,,Dat is maar relatief. We moeten er eerst maar eens voor zorgen dat de zekerheden worden losgekoppeld van de contractvorm. Meer balans tussen flex en zekerheid. In de uitzendsector hebben we zaken zoals pensioenopbouw en opleiding vastgelegd in een cao.”
Het nieuwe kabinet heeft dan ook de taak om de balans op de arbeidsmarkt weer terug te brengen, meent Koops. In het regeerakkoord worden enkele maatregelen genomen om het vaste contract weer aantrekkelijker te maken. Zo wordt het ontslagrecht versoepeld en wordt de loondoorbetaling bij ziekte voor kleine ondernemers teruggebracht tot een jaar. Verder is er een minimumtarief ingesteld voor zzp’ers en gaat de Wet DBA van tafel.
Het kabinet steekt bovendien de hand uit naar de polder om bepaalde problemen op de arbeidsmarkt gezamenlijk aan te pakken. ,,Het is alle hens aan dek, maar er zal vooral gerepareerd moeten worden op de arbeidsmarkt.”
De wet- en regelgeving zal sneller moeten inspelen op de dynamiek op de arbeidsmarkt. De ontwikkelingen gaan zo snel dat er allerlei nieuwe vormen van flex ontstaan. Koops noemt daarbij het voorbeeld van de platformwerknemers, zoals de fietskoeriers van maaltijdbezorgdienst Deliveroo.
,,Er mag geen Bermuda-driehoek ontstaan wat betreft regelgeving, waarbij geen enkele duidelijkheid bestaat wie waar verantwoordelijk voor is. Zo een arbeidsmarkt wens ik mijn kinderen echt niet toe. Het kan toch niet waar zijn dat er bezorgers door de stad rijden, terwijl ze niet verzekerd zijn?”
