Door: Bert Bloem
Een organisatie is zo gezond en vitaal als zijn medewerkers. Aandacht besteden aan de vitaliteit van je mensen betaalt zich dus terug. Met dit stappenplan zorgt u ervoor dat de medewerkers langer energiek en met plezier aan het werk blijven.
Mensen met een hoge vitaliteit zitten lekker in hun vel, hebben levenslust en genieten vaak ook een goede gezondheid. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt bovendien dat vitale en bevlogen medewerkers efficiënter en productiever zijn en tot meer tevreden klanten leiden. Toch bleek uit onderzoek van Xerox HR Services dat twee van elke drie bedrijfsorganisaties wereldwijd geen goed beleid heeft om vitale medewerkers te bevorderen. Maar driekwart noemt ‘vitaliteitsbeleid’ wel als een van de pijlers om een aantrekkelijke werkgever te zijn. Kennelijk is vitaliteit dus wel een belangrijk, en wezenlijk onderdeel van het bedrijfsbeleid. Hoe zorg je dan voor vitale medewerkers?
Factoren die vitaliteit beïnvloeden
Vitaliteit wordt door veel factoren beïnvloed. Zowel omstandigheden op het werk als persoonlijke (mentale en lichamelijke) kenmerken, levenservaringen en ervaren steun dragen er aan bij. Belangrijk zijn de energiebronnen die mensen hebben en de aard van stressoren uit de omgeving. Beschikt iemand over veel energiebronnen en staan er tegenover een stressfactor voldoende energiegevers en herstelmomenten, dan zal de balans goed voor hem blijven uitpakken. Is er daarentegen sprake van een teveel aan stressoren of een gebrek aan energiebronnen, dan leidt dat tot eens disbalans. Daarbij zullen persoonlijke kenmerken, capaciteiten en kwaliteiten ook bepalend zijn.
Rol van bevlogenheid
Ook bevlogenheid bepaalt in belangrijke mate iemands vitaliteit. Zo stelde Willem van Rhenen, hoogleraar Engagement en Productiviteit aan Nyenrode al in 2013 dat medewerkers die een hoge mate van betrokkenheid ervaren, zich energiek voelen in hun werk. Volgens de hoogleraar hangt bevlogenheid samen met energiebronnen in de werkcontext. Dan gaat het bijvoorbeeld om:
- autonomie: zelf sturing kunnen geven aan de invulling en uitvoering van je werkzaamheden;
- relatedness: onderdeel zijn van een sociale omgeving;
- groei en ontwikkeling: perspectief ten aanzien van bijvoorbeeld verdieping in je werk.
Drie stappen voor meer vitaliteit
Meurs HRM onderscheidt drie stappen om de vitaliteit van medewerkers te vergroten:
1. stilstaan bij factoren die de inzetbaarheid beïnvloeden;
2. deze factoren vertalen naar de persoonlijke situatie ;
3. in actie komen met een concreet vitaliteitsplan.
Hieronder zullen deze stappen uitvoeriger worden beschreven.
Stap 1. Inzicht in factoren die vitaliteit beïnvloeden
De eerste stap is om mensen zelf op zoek te laten gaan naar factoren die hun vitaliteit beïnvloeden. Met behulp van e-assessmenttools (bijvoorbeeld een vitaliteits- of bevlogenheidsscan) brengen ze in kaart wat hun energiebronnen, stressoren en persoonskenmerken zijn, en hoe bevlogen ze zijn.
Stap 2. Vertaling naar specifieke situatie
Stap twee is dieper ingaan op persoonlijke energiebronnen en stressoren. Hierbij is het ook van belang om een vertaalslag maken naar de specifieke situatie van een medewerker op dit moment (werk en privé). Om zich lekker in hun vel te voelen, moeten medewerkers een zekere balans en tevredenheid ervaren in hun tijdsbesteding en de aandacht die ze aan alles geven dat belangrijk is in hun leven. Dit is voor iedereen weer anders en het zal van (zeer) persoonlijke zaken en keuzes afhangen.
Opdrachten, zoals over energiebronnen en energiebalans, helpen medewerkers zicht krijgen op persoonlijke energiebronnen en op hoe hun energie verdeeld is over belangrijke levensgebieden. Daarnaast kunnen opdrachten helpen het inzicht te vergroten in persoonlijke krachten en de manier waarop iemand met tegenslagen omgaat. Ook dit is bepalend voor het welbevinden en de vitaliteit van mensen. Een coach kan helpen een vertaalslag te maken naar wat dat betekent voor het werk.
Stap 3. Concreet actieplan
Uiteindelijk gaat het erom dat medewerkers concrete stappen nemen om vitaal te blijven of vitaler te worden. Een coach kan hen helpen bij het opstellen van een actieplan. In het actieplan leggen medewerkers vast hoe ze hun energiebronnen meer kunnen benutten en hun energiebalans bewaken dan wel verbeteren. Ook hier kan een coach helpen bij het aanscherpen en concretiseren van het plan.
In gesprek blijven over vitaliteit
Naast dit stappenplan is het belangrijk het gesprek te blijven voeren over wat medewerkers zelf kunnen doen om hun vitaliteit te vergroten. Blijf vragen stellen, bijvoorbeeld:
- Hoe kun je je eigen vitaliteit versterken?
- Hoe kun je meer gebruikmaken van energiebronnen?
- Wat zijn structurele stressoren en wat kan daaraan gedaan worden?
Kortom: het gaat erom wat kan iemand doen om ervoor te zorgen dat zijn totale balans aan energiebronnen en stressoren positief blijft uitvallen. Zo leg je de verantwoordelijkheid waar die hoort en maak je van vitaliteit geen probleem maar een uitdaging.
